In de vroegste middeleeuwse geschriften worden komische personages beschreven, die met instemming van het gezag de religieuze processen op de hak namen. De eerste clowns zijn een feit. Bij het beschrijven van de archetypen van de clown hieronder kunnen we zien dat ieder type is gebaseerd op een basisemotie. De witte clown is bedroefd, de August is blij, de Tramp is bang en de Fool is boos. De hedendaagse clown en dus ook de clown in de zorg heeft de clownsgeschiedenis aan zijn voeten en kan de personages naar hartelust combineren.
Verschillende archetypen van de clown:
De witte clown
De witte clown is de oudste van de clown archetypen, die teruggaat tot het Griekse theater. De witte clown heeft de hoogste status in de clown hiërarchie. De witte clown is bombastisch. Zijn bewegingen zijn hooghartig en hij is belerend.
Hij weet alles en leert niets bij. Hij is meester over de tijd en kijkt daarom vanuit de toekomst naar het heden.
Kleding : glitterpak , hoge brede schouders. Wit gezicht met scherp getekende accenten. Puntige hoed, gegolfde kraag.
Kernbegrippen : verdriet, weten en geest
De august
Deze clown is ontstaan in het midden van de 19e eeuw in het circus. De august krijgt altijd klappen maar overwint door zijn vrolijkheid en levensvreugde. De august weet niets en leert nooit iets bij De twee clowns die waarschijnlijk het meeste invloed op de ontwikkeling van de August hadden waren Albert Fratellini en Lou Jacobs. Albert Fratellini introduceert de rode neus.
Kleding : felgekleurde veel te grote broek, vest en jas met grote flapschoenen. Overdadig geschminkt en rode neus
Kernbegrippen : plezier, ziel en vertrouwen
De august heeft een aangever nodig. De August en de Witte clown vertegenwoordigen het meester-knecht principe. Zij kunnen niet zonder elkaar.
De tramp
De Tramp is in het begin van de 20e eeuw in Amerika ontstaan. De tramp is een stilering van de naamloze zwerver die als illegale passagiers op goederentreinen de VS doorkruisen op zoek naar werk. Het is een solistisch opererend clownspersonage. Dit solitaire is nieuw, zo ook dat hij in diverse disciplines verschijnt. In het circus en in de film ( Charlie Chaplin)
Kleding : grauw en haveloos
Kernbegrippen : angst, mislukking en eenzaamheid
De Fool
De Fool ( foto Jango Edwards) ontstond in de jaren 70 van de vorige eeuw. De bezieler en roerganger is Jango Edwards. Hij is een Amerikaanse clown die zich vestigde in Amsterdam en in heel Europa beroemd werd. De Fool is overal tegen, met een tomeloze energie moet alles anders. De Fool reageert op de maatschappij door die te overschreeuwen.
Kleding : provocerend
Kernbegrippen : woede, chaos, anarchie.
De onvrijwillige clown:
Het meest eigentijdse archetype van de clown. Een ogenschijnlijk onopvallende figuur die onder alle omstandigheden zichzelf blijft. Hij vervult daarmee de meest oorspronkelijke functie van de clown, het voorhouden van een spiegel. Een voorbeeld ( naar interpretatie van Toon Maas) is het filmpersonage Monsieur Hulot gespeeld door Jacques Tati. Zie ook "de Reiziger" van Toon Maas.
Kleding : het enige wat opvalt is dat mode geen vat heeft op de kledingkeuze.
Basisemotie : diepe pure oprechte verwondering
